Paard als therapeut

Buitenklas biedt zelfvertrouwen

Soms lopen kinderen vast op school. Gedragsproblemen kunnen ervoor zorgen dat ze deels of helemaal niet meer naar school gaan. Speciaal voor deze groep is de ‘buitenschool’ opgezet, een leerprogramma met als ondertitel ‘Anders leren met paarden’. Het doel is om de kinderen dankzij de therapeutische omgang met paarden zoveel zelfvertrouwen te geven dat ze weer aan het reguliere onderwijs kunnen deelnemen.

Tekst Tessa van Daalen Beeld Diana Bloemendal

Nathalie Vink van Paardencoaching Hilligersberg is één van de gecertificeerde aanbieders. Ze is daarnaast paardencoach en dat loopt soms door elkaar. “Voor de buitenklas maak ik groepjes van twee tot vier kinderen. Ze moeten enigszins bij elkaar passen. Als dat niet het geval is, geef ik individuele sessies. Het gaat om kinderen van zeven tot achttien jaar. Ze bepalen zelf waaraan ze willen werken en dat vertaal ik in een activiteit waarbij de pony’s worden betrokken.”


‘De omgang met pony’s maakt de kinderen rustiger en hierdoor staan ze meer open’


AANKNOPINGSPUNT VOOR OEFENINGEN
Haar buitenlocatie aan de rand van Rotterdam heeft gezellige hoekjes, zitjes en zelfs een tipi, waar Nathalie zich met de kinderen kan terugtrekken. Er scharrelen kippen, eenden en de chihuahua Luna, die soms een rol hebben in het proces. Op een tafel ligt een grote kaart met daarop een windroos. Er staan onderwerpen op als 'klokkijken', 'rekenen', maar ook 'emoties'. De deelnemers kiezen een speelgoedpaard uit en een onderwerp. Vervolgens plaatsen ze het speelgoedpaard op de kaart, op de plek waar ze zichzelf vinden staan. Dat is een aanknopingspunt voor Nathalie om het gesprek aan te gaan en oefeningen te doen om te verbeteren. “Neem bijvoorbeeld het besef van tijd. Hoe lang denken ze nodig te hebben om een pony klaar te maken voor het rijden? Dat gaan we dan dus proberen. Als er wordt gekozen voor rekenen of taal, nemen we een pony aan de hand mee langs cijfers of letters, waarmee we sommen oplossen of spelling oefenen.”

nathalie vink zit naast elise en doet met haar en spel met een grote kaart en een speelgoedpaard

Op een grote kaart kunnen de kinderen met behulp van een speelgoedpaard zelf een onderwerp kiezen om aan te werken.

GEDRAG AANVOELEN
Nathalie is al twintig jaar Orun-instructeur, maar wilde meer. “Ik merkte wat het contact met paarden voor kinderen doet. Dus ben ik opleidingen tot coach gaan volgen.” Ze kwam met Tanja Stigter in aanraking, die het ‘Anders leren’ programma heeft ontwikkeld. “De kinderen die hier komen zitten thuis om een reden. Ze passen niet in het schoolsysteem. Ze kunnen niet omgaan met de hoge druk die er op ze wordt gelegd om mee te komen. Daardoor lopen ze voortdurend op hun tenen en denken ze dat ze niets kunnen. Ik heb zes vriendelijke pony’s, die dat feilloos aanvoelen. Paarden zien zo’n kind als kuddegenoot. Je moet je goed voelen om mee te gaan in de kudde, dus daarom neemt zo’n pony hun gedrag over. Ik vertaal dat gespiegelde gedrag. Het maakt de kinderen rustiger en ze staan meer open. Het is hier een veilige haven voor ze en dan lukt leren ineens wel.”

nathalie vink houdt een van haar therapiepaarden vast en kijkt in de camera

Nathalie: ‘Ik merkte wat het contact met paarden voor kinderen doet, dus ben ik opleidingen tot coach gaan volgen’

SPELEND LEREN MET PONY’S
Als de kinderen een keuze hebben gemaakt waarmee ze aan de slag willen, volgt een spelvorm met de pony’s. Om hun doel te bereiken moeten kinderen soms iets doen wat ze lastig vinden, zoals sommen maken. “Zo leren ze dat het misschien niet altijd leuk is, maar wel nuttig om uit te komen waar je wilt. De pony's geven ze de motivatie om het te volbrengen en daardoor hebben ze succes. Dat stimuleert enorm.” Via een digitaal schrift houdt Nathalie bij waaraan is gewerkt. Zowel de ouders als de leerkrachten of hulpverleners kunnen daar aanvullingen op geven. “Soms geeft een docent aan waar ze op school tegenaan lopen en kan ik dat oppakken.”
De buitenklassen komen een keer per week een dagdeel bij elkaar. De betaling van zo’n programma is wel eens een probleem. Nathalie: “Soms is er een vergoeding via de gemeente. Meestal betalen de ouders het zelf. Het is lastig als dat niet lukt. We zouden willen dat scholen er budget voor geven. Die hebben er baat bij dat wij dit oppakken. Aan animo is er geen gebrek. Ik heb mensen van de GGZ laten meekijken. Die sturen nu leerlingen door naar mij.”


nathalie houdt haar fjord vast terwijl elise erop zit

Nathalie: “De pony’s geven de kinderen motivatie om lastige oefeningen te volbrengen en daardoor hebben ze succes.”

COACHSESSIE OVER EMOTIES
Elise (10) vindt het spannend om over zichzelf te praten. Ze heeft net een coachsessie over emoties gedaan, zittend op de 23-jarige Fjord Sandy. Nu zit ze op een bankje, terwijl Sandy als aanmoediging met zijn neus in haar nek snuffelt. Elise moet erom lachen, maar het geeft haar kracht om haar verhaal te doen. Iets wat ze voorheen zeker niet had gedaan tegen een vreemde. “Ik heb moeite met rekenen. En met emoties. Die toon ik niet. Als ik hier ben voel ik me fijn.” Sandy is haar vaste maatje, samen met de bruine Kiki. “Dat zijn mijn lievelingspony’s. Als ik bij hen ben kan ik wel vertellen wat ik van binnen voel. En dan gaan we sommen maken. Of oefenen met spelling, want dat vind ik ook moeilijk. Als ik hier ben, ben ik niet bang om fouten te maken, want de pony’s worden nooit boos op mij. Dan kan ik het ineens wel."


Elise: ‘De pony’s worden nooit boos op mij’

De moeder van Elise legt uit dat haar dochter faalangst heeft. Zo hevig dat ze zich in zichzelf keerde en zich niet meer uitte. Op een vakantie was er een manege, waar kinderen pony’s mochten borstelen. Ze zag Elise opbloeien. “Ik ben via Google gaan zoeken naar een plek bij ons in de buurt en zo ben ik bij Nathalie terecht gekomen. Elise gaat hier nu om de week heen. Naast de coachingsessies heeft ze rijles. Ze is enorm opgebloeid. Het gaat op school veel beter. Ik denk dat ze zonder deze hulp in het speciaal onderwijs terecht was gekomen, maar nu kan ze gewoon weer mee.” Elise vult aan dat ze in de zomer bij Nathalie op ponykamp gaat. “Dan blijven we hier slapen. En ik mag binnenkort aan een wedstrijd meedoen.” Ze heeft paardenvriendinnen gekregen en vindt op school eveneens meer aansluiting. En ze heeft een doel. “Ik wil later worden wat Nathalie is.” Moeder vult aan dat Elise al iedere cent opzij legt voor haar grote droom: een eigen pony.


COACHSESSIE OVER EMOTIES
Elise (10) vindt het spannend om over zichzelf te praten. Ze heeft net een coachsessie over emoties gedaan, zittend op de 23-jarige Fjord Sandy. Nu zit ze op een bankje, terwijl Sandy als aanmoediging met zijn neus in haar nek snuffelt. Elise moet erom lachen, maar het geeft haar kracht om haar verhaal te doen. Iets wat ze voorheen zeker niet had gedaan tegen een vreemde. “Ik heb moeite met rekenen. En met emoties. Die toon ik niet. Als ik hier ben voel ik me fijn.” Sandy is haar vaste maatje, samen met de bruine Kiki. “Dat zijn mijn lievelingspony’s. Als ik bij hen ben kan ik wel vertellen wat ik van binnen voel. En dan gaan we sommen maken. Of oefenen met spelling, want dat vind ik ook moeilijk. Als ik hier ben, ben ik niet bang om fouten te maken, want de pony’s worden nooit boos op mij. Dan kan ik het ineens wel."


Elise: “De pony’s worden nooit boos op mij”

De moeder van Elise legt uit dat haar dochter faalangst heeft, zo hevig dat ze zich in zichzelf keerde en zich niet meer uitte. Op een vakantie was er een manege, waar kinderen pony’s mochten borstelen. Ze zag Elise opbloeien. “Ik ben via google gaan zoeken naar een plek bij ons in de buurt en zo ben ik bij Nathalie terecht gekomen. Elise gaat hier nu om de week heen. Naast de coachingsessies heeft ze rijles. Ze is enorm opgebloeid, het gaat op school veel beter. Ik denk dat ze zonder deze hulp in het speciaal onderwijs terecht was gekomen, maar nu kan ze gewoon weer mee.” Elise vult aan dat ze in de zomer bij Nathalie op ponykamp gaat. “Dan blijven we hier slapen. En ik mag binnenkort aan een wedstrijd meedoen.” Ze heeft paardenvriendinnen gekregen en vindt op school eveneens meer aansluiting. En ze heeft een doel. “Ik wil later worden wat Nathalie is.” Moeder vult aan dat Elise al iedere cent opzij legt voor haar grote droom: een eigen pony.


zoë staat met haar rug naar de lezer en tuurt in de verte naar een pony in de paddock

Nathalie: ‘Soms geeft een docent aan waar iemand op school tegenaan loopt en kan ik dat oppakken’

INDIVIDUELE COACHING
Onder een afdak van het tentdoek gaat een voskleurige pony helemaal uit z’n plaat. Hij springt, rent en rolt. Nathalie knikt bemoedigend naar het meisje dat erbij staat. “Zij draagt zoveel pijn met zich mee en dat laat Gold zien.” Zoë is net 18 geworden en doet twee ochtenden per week dagbesteding bij Nathalie. Daarnaast volgt ze de buitenklas en krijgt ze individuele coaching. Ze is open en kan goed uit haar woorden komen. Op jonge leeftijd werden bij haar ADHD en een vorm van autisme geconstateerd. Zoë legt uit: “Mijn brein werkt anders. Dus ik had op school ook altijd het gevoel dat ik anders was dan de rest. Een buitenbeentje, zonder vriendinnen. Hoewel ik verbaal sterk ben, ben ik niet zo belastbaar als het lijkt. Ik vind het moeilijk om dat aan te geven. Ik wil altijd graag voldoen aan wat ik denk dat er wordt verwacht, maar verlies daarbij mezelf.”


Na groep 8 ging het bergafwaarts met Zoë. “Ik kreeg paniekaanvallen en zelfmoordneigingen. In Mavo 3 ging het niet meer en ben ik gestopt met school.” Ze zat bijna twee jaar thuis. Een dagbestedingsprogramma met paarden wilde ze wel proberen, maar ze werd naar een plek gestuurd waar ze werd geacht op anderen te letten, die er slechter aan toe waren dan zij. “Terwijl ik zelf niet goed genoeg was om naar school te gaan. Dat werkte niet.” Ze werd door haar moeder op sleeptouw genomen naar Nathalie. Toen ze daar aankwam stond in de paddock de pas driejarige Fries Haley. Zoë ging op haar knieën in het zand zitten en de merrie kwam dicht bij haar staan, met haar hoofd naar beneden. De klik was onmiskenbaar


TOT RUST TUSSEN DE PAARDEN
Inmiddels komt Zoë al twee jaar bij Nathalie en is ze gestopt met andere behandelingen. Op emotioneel gebied is er in de tussentijd nog veel meer narigheid gebeurd in haar leven, maar tussen de paarden komt ze tot rust. “Even niet in mijn hoofd zitten, mijn brein afzetten. Dat is fijn. Paarden oordelen niet, ze hebben geen mening. Aan elkaar geven ze wel grenzen aan. Ik heb daar moeite mee, maar ik heb veel van ze geleerd. Isa is bijvoorbeeld een paard dat me daarop wijst. Daarbij moet ik echt duidelijk zijn en daardoor leer ik ‘nee’ zeggen.”


Hoewel ze terug naar school niet ziet zitten, heeft Zoë door het werken bij Nathalie wel een doel gekregen. “Ik herken zoveel in de kinderen die hier komen. Ik wil voor hen zijn wie ik vroeger nodig had. Iemand die ze begrijpt. Sommige kinderen zijn erg boos en dat snap ik. Wat er net gebeurde met die pony ging om de spanning in míjn lijf. Ik weet dan even niet hoe ik moet verwoorden wat ik voel. Het lijkt vaak alsof niemand je snapt. Mensen zeggen dat je harder je best moet doen als je geen zin hebt om te leven, maar dat maakt het alleen maar erger. Gold nam mijn spanning over en dat voelt als een erkenning van dat gevoel. Ik was altijd heel erg verdrietig en pessimistisch en wilde nooit lang vooruit kijken. Nu heb ik weer iets om naar te verlangen; namelijk hierheen gaan.”

Zoë: ‘Door de buitenklas heb ik weer iets om naar te verlangen’

zoë zit naast de pony en kijkt deze aan terwijl de pony zich laat aanhalen

Even niet in mijn hoofd zitten, mijn brein afzetten. Dat is fijn’