De eerste combinatie is Noor van Vliet met Neptuna, een zesjarige Johnson-merrie die ze L2 start. Patrick laat Noor eerst losrijden zoals ze dat thuis ook doet, zodat hij de aansprekende combinatie kan observeren. Neptuna draaft lekker in de rondte, maar Patrick constateert dat Noor de merrie te veel helpt. “Rijd actiever naar voren, maar laat je paard daarna meer met rust. Dan kan je paard op eigen benen ritme krijgen.” Ook ziet Patrick dat Neptuna niet altijd recht loopt en dat Noor meer druk krijgt op haar rechterteugel. “Wanneer je meer tempo hebt, is het rechtrichten ook makkelijker.”

MINDER HULPEN GEVEN

Patrick let erop dat Noor in hetzelfde tempo en ritme doordraaft, ook wanneer ze haar benen ontspant. “Anders moet je eigenlijk steeds harder werken voor steeds minder reactie.” Om de merrie meer aan de hulpen te krijgen, laat Patrick de combinatie overgangen stap-draf rijden, waarbij Noor niet te veel aan de voorkant mag zitten. “Als je paard te veel terugkomt in de overgang, rijd dan meteen naar voren eruit. Schenk niet te veel aandacht aan of je paard te hoog, lang of laag loopt. Eerst wil ik dat je paard meer op eigen benen komt te lopen.” Na een aantal herhalingen van de overgangen denkt Neptuna steeds meer zelf mee. 

Ook in het rondje stap aan de langere teugel mag Noor de activiteit niet laten inzakken van Patrick. “Ook nu moet je paard naar voren toe blijven doorgeven. Blijf opletten dat je paard recht naar de hand toe loopt.” In de draf- en galopreprise die volgen laat hij Noor haar binnenhand ontspannen en met haar binnenbeen haar paard naar de buitenteugel rijden. “Blijf lucht geven met je binnenhand.”
Neptuna heeft van nature een grote galop, waar Noor nog wat meer invloed op moet krijgen. “Probeer in het aanspringen niet te groot weg te springen. Blijf terug zitten en maak de eerste galopsprong zo klein mogelijk. Denk tijdens het galopperen aan kleine, snelle galopsprongen en stuur in de wendingen de schouders van je paard, niet de neus.” 

GEDRAGENHEID

Nu het steeds beter gaat, wordt Patrick fanatiek: “Dit was mooi! Blijf overgangen rijden. Let erop dat hij niet langzaam galoppeert, de galopsprongen moeten kleiner, maar wel snel zijn.” Ondertussen klikt Patrick mee in het ritme dat Noor moet aanhouden. “Goed zo! En weer terug naar draf. Galoppeer niet te lang achter elkaar.” In de rechtergalop let Patrick er streng op dat het paard niet te veel aan de linkerteugel blijft hangen. “Laat je paard daarom op deze kant een beetje voor je buitenbeen naar binnen wijken wanneer je voelt dat het gewicht op je buitenteugel komt. Geef je paard geen handvat om op je teugel te gaan leunen.” 
Na nog wat stappen en schakelwerk zit de les er alweer bijna op. “Meer gedragenheid, een betere aanleuning en rechtrichten moet komen vanuit het lijf van het paard, niet omdat jij het optilt aan de voorkant. Zorg dat je tijdens oefeningen altijd en als jij dat wil eruit kunt rijden. Je hebt een hartstikke leuk paard”, complimenteert Patrick, terwijl hij de laatste tips meegeeft aan Noor tijdens het uitstappen. 

VERBINDING NAAR VOREN
Als tweede combinatie komt de zestienjarige Renske Boekhoud binnen met Lord Lexington, een achtjarige zoon van Geniaal waarmee ze sinds kort Z1 rijdt. Lord Lexington heeft een mooi type met een ronde hals, maar kruipt snel achter de teugel. Daarnaast heeft Renske een specifiek probleem met hem: hij heeft wel eens de neiging om zijn tong naar één kant eruit te doen. Een lastig probleem dat pas later in de les naar voren komt. 
Bij het losrijden draaft Renske op een lichte verbinding door de grote baan, maar heeft ze moeite om het neusje meer voor zich uit te krijgen. “Blijf voor je kijken, je blijft zelf ook te ‘rond’ in je houding”, lacht Patrick. “Houd altijd je hand voor je uit, ook in de overgangen, zodat je paard niet te veel terug knikt.” Zowel in stap, draf als galop moet Renske er van Patrick op letten dat ze haar paard nergens tegenhoudt. “Hij moet eerst meer naar voren denken, pas daarna gaan we kijken of we dat voorwaartse ook meer onder jou kunnen houden.” In galop kan Patrick met Renske al meer richting de geslotenheid werken en gaat Lord Lexington zichtbaar meer gedragen lopen.

NIET FOCUSSEN OP HET PROBLEEM
Na een rondje stap wordt er in draf verder gewerkt aan wat zijgangen. Nu er wat meer oefeningen en zijgangen worden meegepakt, zien we soms de tong van Lord Lexington naar buiten komen. Patrick besteedt er in eerste instantie weinig aandacht aan en legt later uit waarom. “De schouderbinnenwaarts is een mooie oefening voor meer gedragenheid, maar blijf jouw hulpen swingend geven. Veer mee met je paard. Zet steeds je oefeningen klein in, en creëer daarna tijdens de oefening meer impuls door klein bij te drijven, dan ontwikkel je draagkracht.” Ze doen hetzelfde in de travers en appuyementen. Wanneer de ruin te veel wegloopt of te veel op één schouder leunt, laat Patrick Renske eerst een volte rijden, om daarna de oefening verder te rijden, zodat de balans behouden blijft. 
Na enkele zijgangen gaat Patrick iets dieper in op de tong die soms zichtbaar is. “Als je te veel bezig blijft met de mond, ga je te veel daarop focussen. Het paard maakt een beetje spanning in de kaak, waardoor hij soms de tong optrekt of eroverheen en naar buiten doet. Je moet nog meer achter je hand kunnen aanrijden. Hoe meer je de voorkant inkort, hoe onrustiger de aanleuning wordt. Nu zie je de tong op moeilijke momenten nog wel eens eruit komen, maar door meer aan het lijf en de eerlijke nageeflijkheid te werken zal het steeds beter worden.” 
Patrick laat Renske nog wat eenvoudige wissels rijden, waarin hij goed let op de rechtgerichtheid. “Blijf zelf weer los in je lijf, doe zo min mogelijk met je teugels. Zo heb je een mooie galop! Houd dit ritme vast, sluit je paard enkele passen door en maak dan de overgang. Denk in het aangalopperen licht aan schoudervoor, zodat het lichaam rechter blijft.” Later in het uitdraven aan de lange teugel benadrukt Patrick nog eens dat voor de aanleuning er nog winst te behalen valt in het naar de hand toe willen lopen van Lord Lexington. “Hij vindt het moeilijk om van je af ook nageeflijk te blijven. In de stukjes dat het vandaag lukte, zag je gelijk dat zijn aanleuning mooi rustig was.”

KLEINE WENDINGEN
Isabelle Vroomans betreedt met haar Friese hengst Hummer als derde combinatie de baan op het CHIO-terrein. Hummer is een zesjarige zoon van Elias en loopt Z2 dressuur. Isabelle vertelt dat veel Friese paarden moeilijkheden kunnen hebben in de aanleuning: ze zoeken de hand snel op en kunnen dit vasthouden. Hummer is vandaag soms iets afgeleid en doet dan precies wat Isabelle voorspelde: hij wordt wat sterk. Ondanks dat hij voor het oog genoeg er doorheen is, laat Hummer steeds net niet los. Van Patrick mag Isabelle haar paard niet te ver naar beneden laten vallen. Ze moet de stap onder zich houden, maar daarin wel de hals naar voren uitleggen. Steeds als Hummer het tempo wat wil overnemen, laat Patrick haar kleine wendingen rijden. “Zet hem ook op de volte licht schoudervoor, maar buig niet te ver in zodat je de schouder eronder houdt.” 
Hummer moet van Patrick in zijn hele lijf nog losser worden en meer ontspannen. “In stap wil ik hem om het binnenbeen laten buigen zodat het achterbeen meer onder komt en hij losser wordt in zijn lijf. In draf laten we hem juist meer wachten en rechter worden, zodat je de schouder kan blijven controleren.” Al snel gaan ze naar de galop, waarin Isabelle een oefening moet rijden die haar paard beter zijn aandacht erbij laat houden, maar die ook de gedragenheid en aanleuning verbetert: haakse kwartwendingen. 

Het zijn nog geen pirouettes, maar heel kleine wendingen, waardoor Isabelle haar hengst bij de les houdt en ze al wat richting de verzameling werkt. “Zorg wel dat je hem direct daarna luchtig houdt, zodat hij zacht blijft in zijn lijf. Dit is mooi! Wanneer je met hem alleen vloeiende wendingen rijdt, gaat hij te veel aan de voorkant hangen.”

ALTIJD LOS KUNNEN LATEN
In de kleine wendingen laat Hummer veel aanleg tot verzamelen zien, waar Patrick graag nog wat op verder werkt in de galop. “Houd het ritme vast en zorg dat hij niet te traag wordt. Hij mag nét iets ronder, zodat de galop wat vloeiender wordt en hij de bovenlijn losser laat.” Later rijdt Isabelle de kleine wendingen al iets meer richting een kwart pirouette. “Je hebt hem echt netjes opgeleid”, complimenteert Patrick de amazone, nadat Hummer alles goed oppakt. 
Aansluitend rijden ze in draf nog enkele tempowisselingen en zijgangen. “Probeer niet te groot aan te draven, zodat hij nog meer gaat heffen onder je. Blijf klein in je hulpen en vraag kleine passen. Hij moet uit zichzelf willen beginnen. Als je klein begint, blijft hij gevoeliger in de overgangen.” Patrick laat Isabelle appuyementen rijden. “Rijd eerst rechtuit met alleen stelling en zet van daaruit het appuyement in. Anders valt hij te veel door je binnenbeen. En ga niet harder in je appuyementen! Als je voelt dat hij dat doet, rijd dan eerst weer een volte. Anders verlies je te veel buiging.” Patrick laat Isabelle in de appuyementen haar paard wat opvangen, terwijl de buiging behouden blijft. “Dit is mooi! Zorg dat je met hem tussendoor altijd een pasje terug kunt schakelen, zodat hij niet te stoer wordt aan de voorkant. Je moet altijd het gevoel hebben dat je hem los kunt laten in de aanleuning, anders gaat hij te veel leunen en neemt hij het van je over”, besluit Patrick de les.

Patrick van der Meer (Naaldwijk) is bondscoach van de TeamNL dressuurcombinaties. Hij kende een succesvolle carrière in de dressuursport, waarbij hij met Uzzo in 2012 deelnam aan de Olympische Spelen van Londen en in 2015 aan het EK in Aken, waar teamgoud gewonnen werd. Met Zippo nam Patrick deel aan het EK in Gothenburg en de Wereldbekerfinale in Parijs. Sinds 1997 is Trainingsstal de Hoeve in Naaldwijk zijn thuisbasis.

In 2024 vond van 19 t/m 23 juni de feestelijke jubileumeditie van CHIO Rotterdam plaats. Met een historie van 75 jaar spring- en dressuursport op topniveau is het CHIO Rotterdam het oudste topsportevenement van Rotterdam. In aanloop naar deze jubileumeditie van het CHIO waren we met Paard&Sport voor dit artikel te gast op het prachtige CHIO-terrein gelegen bij de Rotterdamsche Manège, in het Kralingse Bos.​​​​​​​