Marten Luiten
‘Het is zaak uit een grotere vijver te gaan vissen’
De 23-jarige Marten Luiten wordt een mooie toekomst in de dressuursport toegedicht. Het drievoudig Talent van het Jaar staat op een punt in zijn carrière om die belofte te kunnen gaan invullen. Hoe hij dit aanpakt, is te volgen in een heuse documentaireserie. Hoog tijd om eens bij te praten met de jonge dressuurruiter.
Tekst Peter van Pinxteren Beeld Sushilla Kouwen
Hoe kijk je terug op het afgelopen jaar?
“Eigenlijk wel heel goed. Ik heb best een mooi jaar gehad, sportief gezien en daarnaast, met het afronden van mijn studie en de start van de documentaireserie. Met Fynona ben ik voor de derde keer Nederlands kampioen in de U25 geworden en ook de andere paarden hebben goede dingen gedaan. Dat is fijn voor de toekomst.”
Je refereert al aan de docuserie ‘De Wereld van Luiten’. Waarom zouden mensen deze moeten zien?
“Ik denk vooral omdat het leuk is dat je veel meer ziet van wat er achter de schermen gebeurt. Normaal zie je wel iemands proef in de ring of kun je die online terugkijken, maar nu zie je de hele opbouw naar wedstrijden toe gedurende een seizoen. We zijn al begonnen met opnames voor het NK in Ermelo, vervolgens krijg je de opbouw naar het EK in Oostenrijk en daarna richting Indoor Friesland. Daar hebben we in de afleveringen telkens naartoe gewerkt. Ook voor mensen die nog vrij nieuw zijn in de sport is het denk ik wel leuk om dat allemaal te zien. Het geeft je een mooie inkijk in het management om de wedstrijden heen. Hoe bereid je je voor? Hoe maak je een juiste planning? Daarnaast worden de dingen thuis, met mijn familie, in beeld gebracht. Dat komt allemaal voorbij.”
Hoe blij ben je zelf met het resultaat en hoe zijn de eerste reacties?
“De eerste reacties zijn echt positief. Mensen vinden het ook leuk dat mijn broertje een rol speelt, aangezien hij juist helemaal niets met paarden heeft. Voor veel mensen herkenbaar in het eigen gezin. Dat krijg ik tenminste veel terug.
Zelf ben ik er heel blij mee. In die zin dat het wel een realistisch beeld geeft van hoe het gewoon is. We werkten met hele draaidagen en dan word je dus telkens een dag constant gevolgd. Je doet gewoon je ding en zorgt natuurlijk wel dat er wat leuks op het programma staat.”
Het productiebedrijf doet vervolgens de montage, maar ze laten er niet zomaar iets tussenuit of bewerken de beelden heel erg. Zoals je het ziet, is het ook gebeurd. “In het begin was het wel wennen hoor, constant die camera op je gericht. Gevoelsmatig ben je te veel bezig met nadenken over wat je gaat zeggen. ‘Nu niks geks zeggen’, denk je dan. Gaandeweg wordt dat beter en laat je dat los. We zijn ongeveer een half jaar bezig geweest met het eerste seizoen. Dat bestaat uit zes afleveringen. Inmiddels zijn we al begonnen met seizoen twee. Dat worden vijf afleveringen, die op een later moment worden uitgezonden.”
Je bent pas 23 jaar, weliswaar een groot talent, maar tegelijkertijd nog geen gevestigde ruiter. Kun je je voorstellen dat mensen het vreemd vinden dat er dan al een docu over je wordt gemaakt?
“Enerzijds snap ik dat wel, maar het is ergens juist de insteek van de documentaire om de weg naar dat hoogste niveau vanaf een vroeger punt te volgen. Want ik heb wel die ambities en hoop naar dat niveau toe te werken. Dan is het mooi als je ooit terug kunt kijken op dat begin en het allemaal hebt vastgelegd. Ik was direct enthousiast over het idee om deze documentaire te maken, maar moest er wel over nadenken of ik het wilde dat alles zou worden gevolgd en – wat je nu ook zegt – dat er meningen komen over jou. Je weet dat je dat soort reacties krijgt, maar weet je, …uiteindelijk is het gewoon hartstikke leuk om te doen. Ik heb er dus geen spijt van.”
‘Ik was direct enthousiast over het idee om deze documentaire te maken’
‘Door mijn jeugdcarrière heb ik een heel fijn team om me heen verzameld’
Dressuurruiter Marten Luiten (2001, Winschoten) wist in zijn jeugdcarrière al vele nationale en internationale titels te winnen, vanaf de pony’s tot en met de U25. Hij nam deel aan zes Europese Kampioenschappen (1x pony’s, 1x junioren, 2x Young Riders en 2x U25) en beleefde in 2021 een hoogtepunt door drie keer Europees goud te winnen met Fynona bij de Young Riders. Inmiddels maakt Marten vier jaar deel uit van het KNHS Talententeam en won hij driemaal de titel Talent van het Jaar. Hij rondde in 2024 zijn studie bedrijfskunde af aan de universiteit van Groningen en daarnaast verscheen de eerste reeks van ‘De Wereld van Luiten’ over hem en zijn paarden. Deze documentaireserie kwam tot stand dankzij sponsor Hartog in samenwerking met CMedia Productions en is te volgen via Horse&Country TV. De eerste aflevering is te zien op knhs.nl. Kijk hier voor meer info.
We leren naast jou je familie kennen; moeder Hilda en broer Gijs, die zoals aangegeven niks heeft met paarden. Ze vonden het wel allemaal leuk om dit te doen?
“We hebben van tevoren natuurlijk gesprekken hierover gehad. Dit is wel wat anders dan een kort kennismakingsfilmpje. Inmiddels hebben we een ritueel. Wanneer een aflevering zover klaar is, gaan we deze met drieën bekijken. Als we er allen mee kunnen leven, dan is het goed. Er wordt ook niks geframed. Mijn broertje vindt er echt geen klap aan met de paarden, terwijl ik het geweldig vind.”
Het is ook best persoonlijk. Zo komt het overlijden van je vader Willem aan bod. Hoe belangrijk is hij voor jou geweest en misschien nog wel steeds?
“Heel belangrijk. Mijn moeder was er altijd bij als groom, mijn vader minder, omdat hij vaak zelf weg was voor wedstrijden als steward of springjurylid. Maar we spraken veel over de paarden en hij had er zelf ook bepaalde ideeën over. Ik kon veel met hem overleggen. Hij was echt een soort klankbord voor mij. Nu hij er niet meer is, kan ik nog altijd terugvallen op de dingen die hij tegen me zei. Op een bepaalde manier is hij er zeker nog bij. Voor mijn moeder is het pittig, maar mijn vader vond het heel belangrijk dat we doorgingen met de dingen die we deden. ‘Zolang het goed voelt, moet je het blijven doen’, gaf hij aan. De documentaire is ergens ook een eerbetoon aan hem.”
Je woont met je moeder en broertje op een mooie plek in Winschoten, maar het lijkt bijna wel in een nieuwbouwwijk te zijn?
“Vroeger hadden mijn opa en oma van moeders kant een heel stuk weiland erbij, maar het is ingekrompen tot wat er nu over is. Tot heden, zeker ook gedurende mijn studie, waren vijf à zes stallen voldoende om vooruit te kunnen. Ik ben echter recent verhuisd naar Stoeterij Vledderlanden in Vledder, en dat is iets dat in de tweede serie van de docu aan bod komt.”
Nu heb je jezelf in praktisch alle jeugdrubrieken bewezen, van pony’s tot en met U25. Hoe ga je ervoor zorgen dat je ook bij de senioren succesvol gaat zijn?
“Dat is inderdaad de uitdaging. Ik denk dat het alvast super is dat ik door mijn jeugdcarrière een heel fijn team om me heen heb verzameld. Ik train bijvoorbeeld al heel lang bij Monique Peutz, die woont in de buurt. Zij is nu onze bondscoach en was dit ook in mijn tijd bij de pony’s, junioren en Young Riders. Daarnaast volg ik les bij Anky en Isabell (Werth, red.) en krijg ik, denk ik, per paard de goede aanvullingen. Ook het verdere management rondom de paarden loopt goed. Fijn daarbij is dat ik goede ondersteuning krijg van mijn sponsor Hartog. Maar, het is nu wel zaak dat ik qua paarden uit een grotere vijver moet kunnen vissen om ook enkele opvolgers alweer klaar te hebben. Daar ben ik nu echt mee bezig en daarom ben ik verhuisd.”
‘Het is zo mooi dat Fynonaboven zichzelf is uitgestegen’
Je was in ’21, ’22 en ‘23 KNHS Talent van het Jaar. Drie keer op rij, een record. Wat verwacht je van 2024?
“Ik ben niet bezig met een vierde keer Talent van het Jaar worden. Je bent gewoon met je sport bezig en dan valt het de ene keer de goede kant op en de andere keer misschien niet en wint iemand anders. Ook dat is helemaal prima, al geniet ik er wel van op het moment dat ik het ben geworden. En misschien komen er wel meer mogelijkheden, want ik kan nog twee jaar voor het Talententeam geselecteerd worden.”
Wat zijn de doelen voor 2025?
“Ik hoop dat ik mijn paardenbestand op de nieuwe locatie wat uit kan breiden en meer ervaring op kan doen richting de Grand Prix, met paarden die eraan komen, zoals Johnny en Larson.”
Tot heden is de 14-jarige Fynona je toppaard. Wat betekent ze voor je?
“Heel veel. Het is bijzonder mooi dat je samen die hele ontwikkeling hebt doorgemaakt. Dat je vanaf de junioren, toen zij nog maar zeven was, helemaal gekomen bent tot waar we nu staan. Het ging meer van ‘Willeke Bos had een paard staan en dacht dat het goed zou kunnen passen’. We zijn Fynona gaan proberen, ik heb haar in het Z2 gestart en vervolgens maar gekeken waar we zouden eindigen. Dat we zo ver zouden komen, hebben we niet direct zien aankomen. Het is zo mooi dat Fynona boven zichzelf is uitgestegen.”
De merrie is van Willeke Bos. Hoe bijzonder is het dat je haar al die jaren al tot je beschikking hebt?
“Of ze verkocht gaat worden, weet ik niet, maar wat ik erover kan zeggen, is dat het inderdaad heel bijzonder is dat ze ervoor heeft gekozen om dit paard voor mij aan te houden. Zulke eigenaren zijn er niet heel veel. Willeke heeft altijd gezegd, als jij denkt dat er nog meer in zit, gaan we gewoon door.”
De 11-jarige Johnny (op foto’s) is je andere troef, en succesvol op Lichte Tour-niveau. Moet hij de opvolger van Fynona worden?
“Het is wel mijn idee dat hij die rol gaat vervullen en dat we dit ook via de U25 als tussenstap doen. Hij is van de familie Both en die hebben hem voor mij weten te behouden. Ik heb het heel erg getroffen met zulke eigenaren. Ik weet ook dat ik de tijd krijg. Johnny is een heel talentvol paard en heeft misschien nog wel meer atletisch vermogen en betere basisgangen, maar het is wel de uitdaging om dat allemaal in goede banen te leiden. Ik heb veel vertrouwen in hem en vond het daarom leuk om de foto’s met hem te maken.”
‘Johnny heeft misschien nog wel meer atletisch vermogen’
Na afloop van het interview hadden we nog enkele korte, persoonlijke vragen voor Marten. Dus wil je weten wie zijn grootste fan is, zijn voorbeeld als ruiter, wat zijn mooiste succes én grootste blunder zijn, en welk paard hij graag nog eens zou willen rijden? Luister dan hier: